Çocukların büyüme yolculuğunda geçtiği bazı dönemeçler vardır. Bu dönemeçler bazen zorlayıcı olabilir, çünkü her dönemeç beraberinde yola yeniden uyumlanmayı gerektirir. Bu gibi durumlarda çocuklar bir yandan ebeveynlerinin rehberliğine ihtiyaç duyarken bir yandan da kendi kendilerine yapabilmenin ve gelişimsel olarak ilerlemenin tadını çıkarmak isterler.

Beşikten çocuk yatağına geçiş süreci de bu dönemeçlerden bir tanesidir. Elbette her geçiş sürecinde olduğu gibi bu süreç de her çocuk ve aile için farklı olacaktır. Çocuğun mizacı ve yaşı ile ebeveynlerin tutumu süreci etkileyen en belirgin faktörlerdendir.

Doğru Zamanı Bilmek...

Çocuğun, beşikten çocuk yatağına geçmesi için en doğru zaman aralığı çocuğun verdiği sinyalleri gözlemleyerek bulunabilir. Kesin bir yaş aralığı olmamakla birlikte yaklaşık 2-4 yaş arasında çocuklar yetişkinlerin kullandığına benzer bir yatağa geçmeye hazır olurlar. Çocuğun fiziksel olarak büyümesiyle beşikte rahat edememesi, beşiğin korkuluklarına tırmanıp dışarı çıkabiliyor olması beşiğe veda etme zamanının yaklaştığını gösterir. Çocuğun sözlü ve sözsüz ifadelerinde büyüdüğüne, yetişkinler gibi “anne-baba” yatağında uyumak istediğine dair mesajlar olması da dikkate alacağınız bir diğer önemli nokta olacaktır. Bu sinyallerden sadece bir tanesini gözlemlemek çocuğun bu geçiş için gerçekten hazır olduğuna işaret etmeyebilir. Dolayısıyla çocuğun gelişim sürecinin tamamını değerlendirmek önemlidir.

Yeni Yatak İle Bağ Kurmak

Beşikten çocuk yatağına geçiş sürecinde pek çok diğer geçiş sürecinde olduğu gibi çocuğun hızında gitmek değerlidir. Bazı çocuklar bu tip geçişlere ve yeniliklere diğer çocuklara göre daha zor adapte olurken, başka çocuklar için yeni bir yatak heyecan verici olabilir. Dolayısıyla çocuğunuzun mizacını iyi gözlemlemek ve olası dirençlere karşı çocuğunuzu önceden hazırlamak değerli olacaktır. Beşiğe veda etmeden önce yeni yatak seçimini çocuğunuzla birlikte yapabilir ve bu yatağı önceden odaya koymayı ve üzerinde vakit geçirmeyi deneyebilirsiniz. Yatak üzerinde kitap okumak, uykuya hazırlık aşamasını yatak üzerinde yapmak, çocuğun sevdiği pelüş oyuncakları yatağın üzerinde konumlandırmak iyi bir fikir olabilir. Yeni yatak ile olumlu bir bağ kurması ve alışması için bu adımlar önemli olacaktır.

“Sen artık abla, abi oldun.” yerine “Senin boyun artık küçük yatağa sığamayacak kadar büyük. Sen de artık ben ve baban gibi büyük bir yatakta yatabilirsin.” diyebilirsiniz.

Net ve Kararlı Olmalısınız

Beşikten çocuk yatağına geçiş sürecini çocuğunuzun yaşına uygun şekilde iletişim kurarak anlatabilirsiniz. Bu iletişimin temeli siz olduğunuz için, geçiş süreciyle ilgili endişe, kaygı ya da kafa karışıklığı gibi durumlarınız iletişim şeklinize yansıyabilir. Dolayısıyla çocuğunuzla konuşmadan önce kendi düşüncelerinizi sizi sorgulamadan dinleyeceğinden emin olduğunuz kişilerle paylaşmak iyi gelebilir.

Beşikten yatağa geçiş yapacağınız konuşmada net ve kararlı olmanız değerlidir. Konuşmada heyecan ile aldığınız yeni yataktan, çocuğun fiziksel olarak artık büyüdüğünden ve eski yatağa sığmadığından bahsedebilirsiniz. Bu süreçte “Sen artık abla, abi oldun.” yerine “Senin boyun artık küçük yatağa sığamayacak kadar büyük. Sen de artık ben ve baban gibi büyük bir yatakta yatabilirsin.” diyebilirsiniz.

Oyunun Gücünden Faydalanın

Çocuklar iletişim kurmanın en verimli yollarından biri de oyunun gücünden faydalanmaktır. Çocuğunuz 1.5 yaşından sonra sembolik oyunlar oynamaya başladıysa insan ve hayvan figürlerini konuşturarak beşikten yatağa geçiş senaryosunu oyun içinde canlandırabilirsiniz. Örneğin, oyunda anne ve baba tavşan küçük tavşana yeni bir yatak alır. Küçük tavşan yeni yatağında vakit geçirmeye başlar, kitaplar okur ve oyunlar oynar. Uyku saati gelince anne ve babası ona bir öpücük kondurup iyi geceler der. Bu senaryoyu kendiniz oluşturup geri çekilebilir ve çocuğunuzun tavşan figürlerini konuşturması için zaman verebilirsiniz. Bu şekilde oyun yoluyla bir anlatım çocuğunuzu değişime hazırlamış olur.

Anahtar Noktalar

• Beşikten çocuk yatağına geçiş süreci tuvalet eğitimi, anaokuluna başlama gibi pek çok majör değişiklik ile benzer yaş aralığına denk düşer. Ancak bu değişikliği yaparken çocuğun hayatında başka majör bir değişken (okula başlama, tuvalet eğitimi, bakıcı değişimi, seyahat, kayıp, kardeş doğumu vs.) olmadığından emin olmak değerlidir.
• Yeni kardeşin doğumundan en az 6-8 hafta önce bu değişikliği yapabilirsiniz.
• Geçiş sürecinde ilk geceler bazı çocuklar için biraz daha zorlu olabilir. Gece daha sık uyanmalar, anne ve baba yatağına gelmek isteme, ağlama gibi durumlar gözükebilir. Bunlar değişime karşı verilen normal tepkilerdir.
• Anne ve baba olarak kararlı ve istikrarlı tarafınız çocuğunuzun değişime karşı verdiği tepkilere kucak açtığınızı gösterecektir.
• Elbette özellikle gece uyanmaları ve yatak ziyaretlerinde istikrarlı ve kararlı durmak bazen zorlayıcı olabilir. Ancak bu durumun bir adaptasyon süreci olduğunu akılda tutmak ve tekrar eden şekilde uyanıp çocuğu kendi yatağına götürmek onun bağımsızlık için attığı adımları desteklediğinizi gösterecektir. Adaptasyon süreci ilk birkaç gün veya hafta ile sınırlı olacaktır.
• Bu süreçte uyku öncesi rutini korumanız değerli olacaktır ancak çocuğunuzun ihtiyaç duyduğunu görüyorsanız uyku öncesi yakın temasa daha çok zaman ayırabilirsiniz.
• Değişiklik, güven arayışını getirdiğinden, çocuğun güven arayışına cevap vermek değerlidir. Bu da çocuğun hayatındaki diğer rutinleri koruyarak mümkün olacaktır.