Yüzme, çocuklar için çok eğlenceli bir aktivite olmasının yanı sıra sayısız fiziksel ve mental faydasıyla biliniyor. Peki, çocuklar kaç yaşında yüzme öğrenebilir? Sudan korkan çocuklar yüzme konusunda nasıl cesaretlendirilebilir? Tüm bu sorulara ve daha fazlasına cevap bulmak istiyorsanız sizi yüzme eğitmeni Mehmet Vefa ile tanıştıralım! Avustralya’da aldığı eğitim ve edindiği deneyim sonrası yüzme eğitmenliği kariyerini İstanbul’da sürdüren Mehmet Vefa, namı diğer wufiii ile çocuklarda yüzme eğitimini konuştuk. Keyifli okumalar!

Klasik soruyla başlayalım. Bize kendinizden bahsedebilir misiniz? Yüzmeyle ilişkiniz nasıl başladı, eğitmen olmaya nasıl karar verdiniz ve bu konuda nasıl bir eğitim aldınız?

Çırağan Caddesi’nin ağaçlı yollarından her seferinde büyülenerek geçip Beyhan Öğretmen’in yumuşacık iletişimiyle 5 yaşında öğrendim yüzmeyi. Annem, beni o yaz, bıkmadan usanmadan, her sabah Yüzme İhtisas Kulübü’nün havuzuna götürdü. Anadolu yakasında oturduğumuz için ertesi sene GS Kulübü’nde yüzmeye başladım. Orada da Canan Hoca’nın şefkatli ellerindeydim. Şanslıydım. İnsanın iyi bir öğretmeni olacak. Eğitmenlik kariyerim ise şans eseri başladı. 30 yaşındaydım ve hayatımla ilgili ne yapmak istediğime karar vermeye çalıştığım bir dönemdi. Sydney, Avustralya’ya gitmeye karar verdim ve oradaki yüzme kültürünü görünce önce havuz ve sahilde cankurtaran, sonra da yüzme eğitmeni olarak çalışmaya başladım. Çocuklarla ne kadar iyi anlaştığımı fark edince bu alana odaklandım. Bebek yüzme eğitmenliği ise hayatımı tamamen değiştirdi.

Bebekler / çocuklar kaç yaşından itibaren yüzme eğitimine başlayabilirler? Yüzme öğrenmeye başlamak için en ideal yaş nedir?

Her kültürün bu konudaki yaklaşımı farklı oluyor. Ben bütün yaklaşımları yakından izlemeye özen gösteriyorum. Avustralya ekolünü benimsediğim için de oradaki sistemi uyguluyorum ve tavsiye ediyorum. Denize doğumdan itibaren girilebiliyor. Havuzdaki yüzme derslerineyse 4-6 aydan itibaren başlanması tavsiye ediliyor. Çocuğun boyun kontrolünü sağlayabilmesi ve bağışıklık sisteminin nispeten güçlenmiş olması temel koşullar, ebeveynlerin fikir birliği içinde kendini hazır hissetmesi de altın kural. Su iletken, çocuk geçirgendir. Herhangi bir tedirginlik olduğunda çocuk bunu hissediyor.

Çocuklara yüzmeyi öğretirken nasıl bir yol izleniyor? Farklı yaş grupları için farklı yöntemler mi benimseniyor?

“It’s not ages, it’s stages.” Yani yaşa değil seviyeye bakılıyor. Her çocuğun ihtiyaç duyduğu seviyede destek ile su sevgisi yüzme öğrenmesini hedefliyoruz. Yine de okuyucunun kafasında oluşması için bir gruplama yapacak olursak gruplama şu şekilde oluyor. 0-3 yaş arasında ebeveyn bebek dersleri, 3-5 yaş arasında okul öncesi yüzme eğitimi, 5 yaşından itibaren ise okul dönemi yüzme eğitimi veriliyor.

Derslere neden ebeveyn katılımı da gerekiyor? Kaç yaşa kadar gerekiyor?

İnsan yavrusunun sığınacağı en güvenli liman ebeveyninin ve bakım vereninin kucağıdır. Yaşı ister 1 ister 4 olsun, sudaki özgüvenini henüz kazanmamış bir birey için en önemli kriter güvendir. Bu yüzden 0-4 yaş arası çocukların ihtiyaç duyuyorlarsa suya ebeveynleriyle girmelerini doğal buluyoruz. Girmek istemeyeni de zorla sokmuyoruz, sadece deniyoruz. Bazen sosyal becerileri yüksek çocuklar eğitmene hemen uyum sağlıyorlar. Düşünsenize; çocuklarımıza “Tanımadığın kişilerle konuşma, yabancılara yaklaşma.” diye tembih ediyoruz. Havuz kenarına yaklaşınca “Aman, düşersin, boğulursun, çok tehlikeli, yaklaşma.” diyoruz. Sonra da yüzme dersine götürüp ona göre okyanus büyüklüğünde olan bir havuzda, tanımadığı bir eğitmenin kucağına verip “İyi dersler!,” diyerek oradan uzaklaşmak istiyoruz. Çocuk için gerilim filmi gibi bir hikaye. Oysa çocuk, güven duygusu ne kadar kuvvetliyse o kadar hızlı öğreniyor.

Sudan/denizden/havuzdan korkan çocuklarla nasıl bir yol izliyorsunuz?

Su korkusu, uzmanlığımı geliştirmeye çalıştığım alanlardan biri. Yüzüne su gelmesinden rahatsız olan her çocuğun minik bir su korkusu vardır. Kolayca aşılabilir. Biraz sabır, bolca şefkat. Empati kurduğunuzda yani kendinizi onun yerine koyduğunuzda aslında onu çok daha iyi anlıyorsunuz. Çözüme ulaşmak da daha kolay oluyor.

Diyelim 5 yasında bir kızınız var ve başını suya sokmak istemiyor. Duşta bile başını suyun altına sokmaktan hiç keyif almıyor. Yaz geldi ve ona yüzme dersi aldırmak istiyorsunuz ama o, bu fikre hiç sıcak bakmıyor. Konuyu ne zaman gündeme getirseniz suyla haşır neşir olmaktan memnun olmadığı yüzünden okunuyor. O zaman size şunları önerebilirim:

Baskı yapmayın

Eğer korku ve endişe ile baş etme konusunda deneyimli değilseniz, çocuğunuzu korkusuyla yüzleşmeye zorlamak çetin bir sürece dönüşebilir. En doğrusu onu kendi hızına bırakmak. Sizi bir şey yapmaya zorladıklarını düşünün. Hoş bir his mi? Eğer çocuğunuzu alıştıra alıştıra, korkusuyla yüzleşmesini sağlarsanız, korkuyu yenme sürecine katılacak, efor sarf edecek ve sonunda üstesinden gelecektir.

Küçük adımlar atın

Korkuyu, kademeli olarak aşmanızı tavsiye ediyorum. Eğer yüzme ya da başını suya sokma eylemleri çocuğunuza zor geliyorsa, onu kendisi için zor olabilecek bu duruma alıştırarak yola çıkmanızı öneririm. Örneğin, banyoda başından bardakla su dökmek, ellerini çırparak suyla oynamasını sağlamak, oyuncakları sürece dahil etmek, şarkılar söylemek… Ta ki bir havuzda kendi kararıyla başını suya sokmasını sağlayana dek. Bu serüveninde çocuğunuza eşlik edin, ona katılın, birlikte şarkılar söyleyin, oyunlar oynayın, eğlenin ve ona bunun korkunç ve ürkütücü bir eylem olmadığını zamanla gösterin.

Korkuları küçümsemeyin

Unutmayın, bir yetişkin olarak sizin için ürkütücü olmayan bir şey, çocuğunuza son derece korkunç görünebilir. Korkuyu normalleştirmenin, onun üstesinden gelme konusunda önemli bir adım olduğunu düşünüyorum. Konuşun ama konuştuğunuzdan çok dinleyin.

Dinleyin

Önerim korkunun ardındaki düşünceyi saptamak. Bırakın çocuğunuz korkusunu size kendi ifade etsin. Bunun olması için her yolu deneyin. Örneğin, pek çok çocuğun ortak korkusu, yüzmeye çalışırken boğulmak ya da nefessiz kalmak, nefes alamamak. Esas korkuyu bilirseniz, onla baş etme konusunda daha rahat olabilirsiniz.

Benzer uğraşlar yaratın

Çocukların hayal gücü çok canlı ve kuvvetlidir. Eğer onu balık olduğuna inandırır, deniz kızı olduğunu düşündürür veya yüzen bir nesne ile bağ kurmasını sağlayabilirseniz, dikkatini korkudan uzaklaştırarak dağıtabilirsiniz.

Küçük başarıları ödüllendirin

Alkışlayın, tezahürat yapın! Pozitif geribildirimde bulunun. Her yeni küçük gelişmeyi büyük bir sevinçle karşılayın ve ona bunu hissettirin. Çekingen hareketlerini yargılamayın. Zaman kazanmak için acele ederseniz etkili olmayacaktır.

Son olarak, bunların hepsini tek başınıza yapmak zorunda olmadığınızı unutmayın. Çocukların korkularıyla baş etme konusunda yazılmış tonlarca kitap, araştırma, makale ve bu alanda çalışan binlerce uzman var.

Yüzme derslerinden ekipman kullanılıyor mu, kullanılıyorsa ne tür ekipmanlar kullanılıyor?

Çocukların suda güvenle ayakta durabileceği bir platform kullanıyoruz. Suyun kaldırma kuvvetini, göğsüne gelen bir suda oyunlar oynayıp, hoplayıp zıplayarak deneyimleyebileceği bir ortam yaratıyoruz. Plastik kova, makarna ve ayak vurma tahtası da kullanıyoruz. En iyi arkadaşımız, çocukların kendi oyuncakları. Kendi oyuncağıyla havuza gelen çocuklar evinin konforunda yüzüyormuş gibi bir hisse kapılıyor. Üzerinde daha az baskı olan çocuklar daha hızlı öğreniyor.

Çocuklar ortalama ne kadar sürede yüzmeyi öğreniyor?

Her çocuk kendi hızında öğreniyor. Bu konuda okuyucuya vaatte bulunmak ancak tecrübesizlik olur. İlk derste dalıp yüzmeye başlayan 2 yaşında çocukla da tanıştım, 7 yaşında suya girmek istemeyen çocukla da... Bu konuda da çocuk üzerinde baskı yaratmamak onun daha hızlı öğrenmesini sağlıyor. Siz ne kadar sakin olursanız çocuk da o kadar sakin oluyor.

Anne-babalar eğitime başlamadan önce size en çok hangi soruları soruyorlar, neleri merak ediyorlar?

Şartları, ortamı, nasıl bir havuzda yüzeceklerini merak ediyorlar. En çok hoşuma giden yaş ortalamasının her yıl düşmesi. Eskiden 6-7 yaşında başlanan yüzme şimdi 1 yaşında başlanan, başlanmasa da aile içinde konuşulan bir aktivite. Bu vizyona sahip ailelerin çoğalması beni mutlu ediyor. Muasır medeniyetler seviyesini yakalamak için tek başına yeterli değil ama çocuklar adına mutlu oluyorum.

Çocuğunu yüzme eğitimine başlatmak isteyen anne-babalara neler önerirsiniz?

Baskı yok. Zorlama yok. Çocuklar kuzenleriyle, kardeşleriyle kıyaslanmamalı. Her ailenin de kendi çocuğuna yüzme öğretebileceğini düşünüyorum. Davranış bilimlerine ilgili, fizik kanunlarına saygılı, çocukların frekansına çıkmaya niyetli olursanız süreç epey kolaylaşıyor. Sıkıştığınızda beni arayabilirsiniz!

Size ulaşmak isteyenler ne yapmalı?

Instagram hesabımı ben yönetiyorum, @wufiii hesabından bana ulaşabilirsiniz. Bunun dışında online seanslar yapıyorum. Banyo, havuz ve denizde çocuklarıyla kaliteli ve güvenli zaman geçirmek isteyen ailelere ilk banyodan itibaren yüzme öğrenene kadar destek oluyorum.