Kriz anları… Tüm çocukların bu süreçlerden geçtiğini (hatta bunun normal olduğunu) kabulleniyor ve bu tür zamanlarda annelere –kişisel deneyimlerimizden yola çıkarak hazırladığımız- bazı taktikler vermek istiyoruz.

Evet, 1-5 yaş arası çocuklarda inatlaşmalar, tutturmalar, öfke nöbetleri her anne-babanın karşılaştığı durumlar. Elbette her çocuğun mizacı farklı; dolayısıyla yaşadıkları gerginliklerin sıklığı da değişken. Bunun yanında duygularını ve isteklerini tam anlamıyla ifade edememeleri nedeniyle öfke nöbetleri geçirmeleri bir o kadar normal. O nedenle biz annelere düşen ilk etapta sabırlı olmak ve onları anlamaya çalışmak. Tabii çocuklu hayatın zor anlarından biri olan bu tür krizlerle başa çıkarken kontrolü kaybetmek de çözüm değil. Ama öfke patlamalarını aşmanızı kolaylaştıracak bazı önerilerimiz var…

ÖFKE NÖBETLERİ NEDEN YAŞANIYOR?

Size çoğu zaman sebepsiz gelen öfke nöbetlerinin dinamiklerini anlamak yardımcı olabilir. Çocuğunuz şımarık ya da inatçı değil. Bunları sizi üzmek veya sinirlendirmek için yapmıyor. 1-4 yaş arası çocuklar nörolojik gelişimleri henüz tamamlanmadığından duygularını henüz tanımıyorlar ve kontrol edemiyorlar.

İLK ADIM ÖNLEM ALMAK

Çocuğunuzun yaşadığı öfke krizlerini en aza indirmek için yapılabilecek en iyi şey bu krizleri tetikleyen faktörleri azaltmak. Bazı durumların sürekli krize dönüştüğünü gözlemliyorsanız onları engellemek en doğrusu. Her sabah hangi ayakkabıyı giyeceği konusunda kriz yaşıyorsanız göz önünde bir çift ayakkabı bulundurmak, kış ortasında bikini giymek için tutturuyorsa tüm yazlık kıyafetleri ortadan kaldırmak gibi önlemlerle krizler ciddi oranda azalabilir.

SEÇENEKLER HAYATI KOLAYLAŞTIRIR

Özellikle sabahları hazırlanma aşamasında yaşanan krizleri aşmanın en geçerli ve bilinen yollarından biri çocuğa seçenek sunmak. Uyku saati öncesi olası bir inatlaşmayı önlemek adına; “Bu akşam kuşlu pijamanı mı giymek istersin, çiçekli pijamanı mı?” sihirli bir soru olabilir.

İHTİYAÇLARINA ÖNCELİK VERİN

Açlık, uykusuzluk, aşırı uyarılma da öfke krizlerini tetikleyebilir. Böyle durumlarda planlarınızı gerçekleştirmeden önce çocuğunuzun ihtiyaçlarını gidermek krizleri önler. Mesela uykusuz bir gece geçirdiyse, o gün gideceğiniz oyun grubunu iptal edip evde daha sakin vakit geçirebilirsiniz. Dışarıdaysanız ve yemek saati yaklaştıysa ufak tefek atıştırmalıklarla açlığı yatıştırabilirsiniz.

NEFES AL, NEFES VER

Krizi önleyemediğiniz durumlarda öncelikle derin bir nefes alın ve sakinleşin. Unutmayın; çocuğunuzun en önemli rol modeli sizsiniz, Kendinize tüm çocukların benzer anlar yaşadığını ve bunun çok normal olduğunu hatırlatın.

SORUNA ODAKLANIN

Süpermarketin ortasında, park alanında, restoranda… Kriz zaman, mekan dinlemez. Dışarıda bir kriz anı yaşıyorsanız çevredeki insanların tuhaf bakışları size rahatsız edebilir. Yapılacak en iyi şey onları görmezden gelmek, ne düşündüklerini boş vermek. Sadece ve sadece çocuğunuzun yaşadığı ana odaklanarak krizi daha kolay aşmanız mümkün.

ONU ANLADIĞINIZI HİSSETTİRMEK ÖNEMLİ

Mantıklı açıklamaların kriz anında hiçbir işe yaramadığını fark etmişsinizdir. Açıklama yapmak yerine onun duygularını adlandırın. Psikolojide bu yönteme aynalama diyorlar… ‘Arkadaşın oyuncağını elinden aldığı için şu an çok kızgınsın’, ‘Şu an bahçeye çıkamadığın için üzüldün’ gibi. Bu hem onun duygularını tanımasını kolaylaştırıyor hem de anlaşıldığını hissettiği için krizler daha hızlı yatışıyor.

ALAN YARATIN, ZAMAN TANIYIN

Çocuğunuz bir öfke patlaması içerisindeyken ona sarılıp yatıştırmaya çalışmak iyi bir fikir gibi gelebilir. Oysa ki çoğu zaman ihtiyaç duyduğu asıl yaklaşım, ona zaman ve alan tanımanız… Çocuğunuzun güvende olduğunda emin olduktan sonra izin verdiği yakınlıkta durup orada olduğunuzu görmesini sağlamak ve sakinleşmesini beklemek çok daha iyi sonuçlar veriyor

ŞİMDİ SARILMA ZAMANI

Öfke patlamasının en ateşli anları son bulduğunda ve çocuğunuz sakinleşme emareleri gösterdiğinde yakınlaşmayı deneyebilirsiniz. Belki bir sarılma, belki bir gülümsemeyle tüm havayı değiştirdikten sonra onunla yaşadıkları ve duyguları hakkında konuşabilirsini

DİKKATİNİ DAĞITMAYA ÇALIŞMAYIN

Bu tavsiyenin tam tersini çok sık duymuş olabilirsiniz. Kriz başlamadan önce dikkat dağıtmak güzel bir çözüm olabilir; ama çok gerekmedikçe öfke patlaması anında çocuğunuzun dikkatini başka bir yere çekmeye çalışmayın. Kendi kendine sakinleşmesi için ona fırsat tanıyın ve kriz anı sonlandığında eğlenceli bir aktiviteyle neşesini tazeleyin.