Evinizdeki ekran politikaları hakkında elbette söz sahibi olamayız ancak çocukların teknolojiyle tanışmalarını ve olası sonuçlarını, bilimsel araştırmalar ışığında, gözden geçirmenin faydalı olacağı görüşündeyiz.

Teknoloji hızla geliştikçe anne-babaların ekranla imtihanı da çetrefilli hale geliyor. Dört bir yanımızın akıllı telefonlarla, tabletlerle, bilgisayarlarla çevrelendiği bir zamanda ekranı yok saymak ya da çocukları ondan tamamen uzak tutmak tek kelimeyle zor. Bir yandan da fazla ekrana maruz kalmanın küçük çocuklarda mental gelişime zarar verdiğini ve teknoloji bağımlılığının gençler arasında ciddi bir probleme dönüştüğü gerçeklerini göz ardı etmek mümkün değil. En iyisi çocukların ekranla tanışıklıklarını sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek ve sınırları en baştan çizerek onlara sadık kalmak.

American Academy of Pediatrics, 2016 yılında çocuklarda medya kullanımına ilişkin önerilerini güncelledi. AAP’ın önerilerine göre; 18 aya kadar olan dönemde çocukların görüntülü konuşmalar haricinde ekranla teması engellenmeli. 18-24 ay arasında ise ekranla tanışma başlayabilir, ancak bu tanışma mutlaka bir yetişkin eşliğinde gerçekleşmeli. Elbette süre de oldukça kısıtlı tutulmalı, haftada bir-iki kere beş-on dakikalık tanışma seansları yeterli. 2-5 yaş arası çocuklarda ekrana maruz kalmak günde en fazla bir saatle sınırlandırılmalı. 6 yaş ve üstü çocuklarda da ailenin belirlediği bir limit olmalı. Bu kurallar sadece öneri, ekranla tanışmayı daha fazla ertelemeyi tercih edebilirsiniz.

Ekranla tanışma safhasında kaliteli ve çocuğun yaşına uygun içerik seçmek, ebeveynlerin çocuğa ekranda gördüğü şeyleri anlamlandırması konusunda yardım etmesi kritik noktalar. İçeriği önceden izleyerek kontrol etmek ya da Common Sense Media’daki yorumları incelemek işinizi kolaylaştırabilir. Hatta uzmanlar ilk zamanlarda ekran zamanında çocuklara eşlik etmenizi ve ekranda olan biten her şeyi bir yandan izah etmenizi öneriyor. Çocuğunuz büyüdüğünde de ekran zamanlarında ona izlediği şeyle ilgili sorular sorun, hal ve tavırlarını mutlaka gözlemleyin diyorlar. Endişeli mi, korkuyor mu? Bir şeylerin ters gittiğini hissederseniz mutlaka onunla temasa geçerek duygularını anlamaya çalışın.

AAP’ın bir önerisi de ailelerin beraber ekransız aktiviteler planlaması. Örneğin kahvaltı ve yemek saatleriniz ekransız olsun; yemek masasında telefon-tablet kullanmama kuralını uygulayın. Masada ekran kullanımının sohbeti muhabbeti baltalayarak iletişimi kesintiye uğrattığı ve aile yemeklerinin sıcaklığını yok ettiği ortada. Uyku saatinden bir-iki saat önce ekran kullanımını sonlandırın. Evinizin bazı alanlarını ekransız hava sahası haline getirmek de sıkça önerilen bir uygulama. Çocuk odası ve yatak odası ekranlardan arındırmaya en uygun yerler.

Ekran zamanını çocuğunuzun canı sıkıldığında onu eğlendirmek ya da kriz yaşadığında sakinleştirmek için kullanmayın. Zira can sıkıntısı aslında çocuklar için gerekli ve yaratıcılıklarını tetikliyor. O nedenle bırakınız sıkılsınlar. Ekranla oyalamak yerine ailece açık ve net kurallar belirleyin ve onlara uyun. Tabii ekran zamanı kuralları konusunda hem annenin hem de babanın tutarlı olması ve taviz vermemesi çok önemli. İki taraftan birisi tavizkar olduğunda kurallar kolaylıkla çiğnenir hale geliyor.

Bunun dışında çocukların en çok oyun ve taklitle öğrendiğini her an hatırlamak bu konuda belki en temel çözüm. Zira bizi her daim izliyor ve her şeyimizi kopyalıyorlar. Dolayısıyla sürekli telefonunun ekranına bakan bir anne ya da babanın ekranı kısıtlama konusundaki kuralları kabullendirmesi biraz daha zor çünkü söylediklerinin inandırıcılığı az. Kendi ekran kullanımınızı da kısıtlayarak ve her gün beraber kesintisiz oyun saatleri düzenleyerek çocuğunuza ekran konusunda iyi bir rol model olmayı deneyebilirsiniz.