Çocukların kendinden başka bir şey ya da biri gibi davrandıkları hayali oyunları ve yararlarını sizin için araştırdık.

Ebeveynler olarak çocuk gelişiminde -özellikle gelişiminin en kritik evresi sayılan ilk üç yılda- oyunun ne kadar önemli olduğunu artık biliyoruz. Pek çok farklı pedagojik ekol ve birçok ülkenin eğitim sistemi, çocuk gelişiminde oyunun önemine yönelik çalışmalar yapıyor. Ve çocuk gelişimini oyun odaklı bir çerçevede ilerlemeye yönelik teşvik ediyor. Hatta ‘Ebeveynlerin izlemesi gereken beş belgesel’ yazımızda da bahsetmiş olduğumuz Hayatın Başlangıcı adlı belgeselde, bu konuyla ilgili oldukça kapsamlı ve faydalı bilgiler bulabilirsiniz.

İstanbul Parenting Class'ın kurucusu ve Uzman Psikolog Sinem Olcay Kademoğlu’na göre birçok ebeveyn, oyun oynamanın çocuklarda içgüdüsel bir duyu olduğunu düşünüyor. Yani ebeveynler çocukların kendi kendilerine oynayabileceklerini düşünüyorlar. Halbuki Sinem Olcay Kademoğlu'na göre çocukların oyun yaratma içgüdüsü eğer ebeveynler bu süreci doğru şekilde yönlendirmezlerse yavaş yavaş yok oluyor. Ebeveynler olarak çocuklarımızla hem keyifli hem de bilinçli şekilde oynayabileceğimiz oyunlar ve yapabileceğimiz aktiviteler elbette sınırsız. Fakat biz bu yazıda rol oyunlarının öneminden ve bu oyunları nasıl destekleyebileceğimizden bahsediyoruz.

Birçok uzmanın ve yapılan araştırmaların ortak sonucu, oyunun en saf ve doğal hali olan rol oyunlarının gelişime fayda sağladığı. Rol oyunları kısaca çocukların kendinden başka bir şey veya başka biri gibi davrandıkları hayali oyunlardır. Çocukların duygusal ve sosyal zekalarını geliştirirken empati kurmak, dinlemek, problem çözmek ve duygularını ifade etmek gibi farklı kazanımlara sahip olmasına zemin yaratır. Farklı rollere bürünüp farklı hikayeler yaratırken, çocuklar dil becerilerini ve yaratıcılığını geliştirir ve günlük hayatta yaşadıkları çatışmaları ve sorunları ifade etmeye ve çözümlemeye yönelik adımlar atarlar. Çocuklar bildiğimiz gibi tekrar ederek, deneyerek öğrenirler ve rol oyunları bunun için en güzel yöntemlerden biridir. Hiçbir sınır yoktur. Ancak ‘sınırsızlık’ kavramının çocuklarda yarattığı negatif ve güvensizlikle bağdaştırılan hislerin aksine, hayali olduğu için çocukların algısında güvenilir bir ortam yaratırlar. Çocuklar gerçek hayatta almaya korktuğu birçok riski, rol oyunlarında alarak çeşitli sonuçları gözlemler ve deneyimler. Sonuçlar da hayali olduğundan çocuklara tekrar denemeleri ve farklı senaryoları test etmeleri için sınırsız imkan sağlar.

Ebeveynler olarak bu oyunlarda bize düşen en önemli görev aslında çocuğumuza ayak uydurmak ve kontrolü ona vermek. Çocukların oyunu yönlendirmesine, kuralları onların koymasına ve hayal güçlerini diledikleri kadar kullanmasına fırsat vererek oyuna katılmamız çok önemli.

Rol oyunları aslında son derece basit malzemeler ve hatta çoğu zaman malzemesiz bile oynanabilir. Büyük boş bir kutu, iki koltuk arasında serilmiş bir çarşaf, mutfak masasının altı, çekmecelerdeki tencereler ve evdeki pek çok eşya rol oyunu oynamak için hazır olda bekler. Boş kibrit kutuları, araba veya geminin yanı sıra pekala bir bebeğin yatağı da olabilir. Mila ile dışarıda vakit geçirirken yanımızda oynayacak bir şey yoksa çantamı doktor çantası, içindeki rujumu merhem, göz kalemimi iğne, cüzdanımı şurup ve içindeki herhangi bir kağıdı sargı bezi olarak kullandığımız çok olmuştur. Tabii bu tip hali hazırda bulunan malzemelerin dışında, farklı oyunlara adapte edebileceğimiz harika oyuncaklar da var.

Bizim favori oyuncaklarımız şunlar:

OYUNCAK BEBEK & FİGURLER

Rol oyunlarının vazgeçilmezi. Bir çocuğa oyuncak bir bebek veya hayvan verip oynayamayacağınız bir oyun yok herhalde. Bebeğe yazın yüzme öğretmek, bavulunu hazırlayıp uçağa bindirip tatile götürmek, bebeğin doktoru ve öğretmeni olmak bizim evde en sık oynanan oyunlar arasında. Waldorf ekolünde de önemle bahsedilen, kendiliğinden konuşan, yemek yiyen, altını kirleten yani kısacası hali hazırda birçok şeyi yapan plastik bebekler yerine, doğal materyallerden yapılmış oldukça sade, dolayısıyla çocukların kendi hayal gücüyle yön verebileceği bebekler tercih edebilirsiniz. Bizim favori bebeğimiz Manhattan Toy Stella.

MUTFAK MALZEMELERİ

Mutfak malzemeleri çeşitli yemekler yapmak, oyuncak bebekleri beslemek, marketçilik oynamak, pastanecilik hatta pizzacılık oynamak için birebir. Çocuğunuzun ilgi alanlarına göre malzemeler bulabilirsiniz.

BEBEK EVİ & ÇİFTLİK

Ev ve çiftlik gibi oyuncaklar çocuklara dilediği role bürünme imkanı veriyor. Üstelik bebek evi, her zaman ev olmak zorunda değil. Dilediğinizde hastane, okul veya havaalanına bile dönüşebilir.

MESLEK SETLERİ

Bu oyunlar çocukların doktor, hemşire, musluk tamircisi, kasiyer gibi farklı meslekleri taklit etmesine ve deneyimlemesine fırsat verir.

ARABALAR & TAŞITLAR

Uçaklar, kamyonlar, otobüsler, arabalar, iş makineleri, taksiler… Farklı taşıtlarla oynamak çocukların yaratıcılığını geliştirirken koordinasyon becerilerini de artırır. Bir kamyonla, bir ambulans veya itfaiye arabasıyla kurulacak sınırsız senaryo var.