Dördüncü trimester dediğimiz, o kaotik ve hızlı ilk üç ayı daha rahat atlatmak için neler yapılabilir? Evin Öcal ilk tecrübesinin ışığında, ikinci çocuğunu dünyaya getirmeden önce yaptığı hazırlıkları ve sonrasında yapacaklarını anlatıyor.

Hep doğum planlarından bahsedildiğini duyarız. Birçok hamile, bebeğinin doğum anını ve hemen sonrasında yapılacakları, kendi istekleri doğrultusunda planlayıp yazarak hastaneyle ve doktorlarıyla paylaşıyor. Fakat benim bu yazıda bahsedeceğim sadece doğum değil; doğum sonrasında başlayan süreci kapsayan bir plan.

Bebeğinizle hastaneden eve geldiğiniz andan itibaren yepyeni bir hayat başlıyor... Hayattaki başka hiçbir deneyime benzemeyen bu süreç, hem çok duygusal ve güzel hem de yıpratıcı olabiliyor. Fakat biraz plan ve hazırlıkla bebekli yaşama alışma sürecini daha az hasarla atlatmak mümkün. Benim ilk doğumumda neredeyse hiç aklıma gelmeyen, fakat sonrasında 'bunu keşke önceden düşünseydim' dediğim birçok şey var. Siz dilerseniz bu planlarını sadece kafanızda oluşturun, isterseniz listeler yapıp doğum öncesi tamamlayabildiklerinizi işaretleyin veya bir kenara not alıp yakınlarınızla paylaşın...

DOĞUM SIRASI VE HEMEN SONRASI

Tüm hamilelik sürecinde üzerine en çok düşünülen konulardan biri doğum. Doktorunuzla bebeğin karnınızdaki gelişimine dair detayları konuştuğunuz kadar doğum sırasında ve sonrasındaki beklentilerinizi de konuşun. Hastane çantanızı hazırlarken dahi bu planı önceden kurgulamak ve detaylandırmak epey yol gösterici olacaktır.

• Doğum planlı sezaryen mi olacak, normal doğumu mu bekleyeceğiz? Epidural anestezi veya epizyotomi gibi müdahaleleri isteyecek miyiz?
• Doğumdan hemen sonra ten tene temas isteyecek miyiz?
• Bebeğe uygulanacak standart hastane protokolünü kabul ediyor muyuz? (K vitamin aşısı, ilk banyo vs…)
• Hastanenin emzirme politikası nasıl?
• Emzik kullanacak mıyız?
• Biberon kullanacak mıyız?
• Süt sağma makinesini kendimiz mi götüreceğiz, hastanenin yeterli ekipmanı var mı?
• Kordon kanını saklayacak mıyız?
• Bebeğimizin doğum sonrası kontrollerini hangi çocuk doktoru yapacak?

Bunun gibi birçok farklı konuyu kapsayan bir doğum planını hem doktorunuz hem aileniz ile paylaşmak herkes için yol gösterici olacaktır.

ANNENİN KİŞİSEL İHTİYAÇLARI

Doğum sonrasında annenin kişisel ihtiyaçlarına öncelik vermesi çok önemli. Bu dönemi iyi beslenmiş, rahat, mümkün olduğunca dinlenebilmiş ve özbakımını yapabilmiş olarak geçirmek büyük lüks. Önceden belirlediğiniz küçük planlar ve araştırmalar size bu dönem için büyük rahatlık sağlayacaktır. Şehrin göbeğinde oturduğumuzu, markete ve eczaneye iki dakika mesafede olduğumuzu veya hiçbiri değilse bile internetten her şeyi alabileceğimizi düşünüp bu tip planlamaları atlamak çok muhtemel. Ancak bebek doğmadan ne kadar fazla iş hallederseniz, o kadar rahat edeceksiniz, unutmayın...

Örneğin emzirirken belki de daha önce kullandığınız deodorantınızı, eski vücut şampuanınızı istemeyebilirsiniz. Ben emzirdiğim dönem mevcut tüm deodorantlarımın kokusundan rahatsız olup Bioderma Sensibio Deo ile tanışmıştım. Aynı şekilde, yıkanırken göğüs uçlarıyla da temas ettiği için vücut şampuanı ve şampuanım konusunda doktorum beni hastanede uyarana kadar bu konuyu düşünmek aklıma bile gelmemişti. Bu tip ürünleri önceden düşünüp hoşunuza gidenleri alabilirsiniz, böylece doğum sonrası daha temiz içerikli, denemiş ve sevmiş olduğunuz bir ürünü kullanmış olursunuz...

Bunun dışında yine özbakımınız için ihtiyacınız olacak ped, göğüs pedi, göğüs ucu kremi, sezeryan sonrası bakım kremi gibi kremleri de önceden almanız faydalı olacaktır.

Eve mutlaka sevdiğiniz sağlıklı atıştırmalıklardan depolamayı unutmayın. Hatta doğum öncesi bir market turuna çıkıp tadından hoşlanacağınız müslileri, granola barları keşfedin. Mümkünse bunları besleyici ve hızlı ara öğünler için stoklayın.

GENEL YARDIM PLANI OLUŞTURMAK

Doğum sonrası yardıma ihtiyacınız olacak, hem de çok! Bu tip durumlarda, aile yakınlarınızdan ve arkadaşlarınızdan neler isteyeceğinizi, kimin ne gibi durumlar için yardımcı olabileceğini önceden düşünün. Çok uykusuz bir gecenin ardından sabah biraz dinlenmek için eve çağıracağınız kişiler, size yemek yapıp getirebilecek kişiler, sohbet edip moral yükseltmek için arayacaklarınız... Öncelikle tüm bu durumlar için yardım istemekten çekinmeyeceğiniz konusunda kendinize söz verin. Sonrasında ise belirlediğiniz kişilere onlardan beklediğiniz yardımları söyleyebilirsiniz. 'Yardıma ihtiyacın var mı?' diye soranlara, ihtiyacınız olan ve başkaları tarafından kolayca halledilebilecek şeyleri rahatlıkla söyleyebilirsiniz. Yakın bir komşunuz sizin için market alışverişi yapıp evinize bırakabilir, yakın bir arkadaşınız köpeğinizi gezdirmek için gelebilir...

Ailenize ve arkadaşlarınıza, 'Lütfen yemek yapıp yollar mısınız?', 'Bebeğin banyosu için ilk birkaç gün saat 19.00’da bizde olur musun?' gibi soruları sormaktan çekinmeyin. Emin olun, yardımlarının dokunmaları etrafınızdakileri de mutlu edecek!

EV DÜZENİ VE EV İŞLERİ

Hastaneden eve döndükten sonra annenin bir süreliğine işlere hiç el sürmemesi en iyisi. Evde yardımcı varsa bu idaresi daha kolay bir süreç. Ama yoksa, evdeki iş bölümünü bir kere daha gözden geçirmekte ve detaylı bir plan yapmakta fayda var.

Genellikle doğumdan önce annelerin 'nesting' denilen, doğal bir yuvalama dönemi oluyor. Birçok hamile son haftalarını evi temizleyip düzenleyerek geçiriyor. Bu gerçekten de doğal bir istek ve sonraki günler açısından çok faydalı. Doğumdan önce kıyafet dolaplarını, erzak dolabını, buzdolabını elden geçirmek, mümkünse doğum sonrası tüketmek için dondurulabilecek yiyecekleri hazırlayıp dondurmak hayat kurtarıcı olabilir.

Doğum sonrası ise ev işleri konusunda kimlerden destek alabileceğinizi planlayıp bir iş bölümü yapmak çok rahatlatıcı olabilir. Belki bu dönem için temizlik konusunda geçici bir yardım almayı düşünebilir, gerekli kişilerle önceden konuşabilirsiniz. Evinizde köpek varsa, onu kimin hangi saatlerde gezdireceğini bile önceden planlamak sizi çok rahatlatacaktır. Belki bu dönem için dışarıdan (köpek okulları ya da gezdiricilerden) yardım almak isteyebilirsiniz.

Yemek konusunda da yine kimlerden destek isteyeceğinizi, olası durumlarda hangi sağlıklı hazır yemek servislerinden faydalanabileceğinizi düşünün ve bir kenara not edin.

Kıyafet konusunda bile yapabileceğiniz birkaç düzenleme var. Doğum sonrası eski dolabınıza kavuşacağınızı zannediyor olabilirsiniz; ama bunun için daha çok zamana ihtiyacınız var. Emziriyorsanız, ilk aylar giyebilecekleriniz yine kısıtlı. Rahat emzirmek için uygun, kolayca sıvanan üstlerinizi, önden açılan gömleklerinizi doğum öncesi gözden geçirip dolabınızın kolay erişilir yerlerine koyabilirsiniz. Ayrıca yine ilk dönemler için hem karnınız hala tamamen inmemiş olacağından hem de varsa sezeryan dikişiniz açısından, beli rahat, yumuşak altları da önceden belirleyip ön taraflara çıkarmakta fayda var.

ZİYARETÇİ KONUSU

Çevreniz bebek heyecanını sizinle paylaşmayı elbette isteyecek. Ama aslında lohusa döneminde fazla misafir ağırlamak çok da iyi bir fikir olmayabiliyor. Bu konu aslında tamamen annenin, herkes tarafından saygı gösterilmesi gereken kişisel kararı. Ziyaretçi ağırlamaktan çok memnun olup bu işten keyif de alabilirsiniz, birkaç kişi dışında evde kimseyi görmek istemiyor da olabilirsiniz. Öncelikle bu konuyu düşünün ve ziyaretçi kabulü konusunda bir karara vardıktan sonra bunu en yakınlarınızla paylaşın. Böylece eşiniz ve aileniz onları arayanlara tercihinizi bir ağızdan söyleyebilir ve ona göre aksiyon alabilir.

Eğer ziyaretçi kabul edecekseniz, bence öncelikle saatleri belirlemekte fayda var. İş çıkışı uğramak isteyenlerin sayısı oldukça çok oluyor ama bu saatler bebek açısından en zor ve kaotik saatler. Arayıp gelmek istediğini söyleyenlere '16.00'ya kadar bekliyoruz' gibi açıklamalar yapmaktan çekinmeyin.

Ziyaretçi kabul etmeyecekseniz ise 'İlk ay dinlenebilmek için ziyaretçi kabul etmiyoruz, bir ay sonra mutlaka bekliyoruz' gibi kibar açıklamalar yapabilirsiniz.

Bebek bakımında deneyimli ve size destek olabilecek aile yakınlarınızın ve arkadaşlarınızın ziyaretleri için de yine kendinizce bir plan oluşturabilirsiniz.

Gelecek ziyaretçilerin hijyeni için de nasıl bir yol izleyeceğinizi planlayabilirsiniz. Örneğin gelenlere galoş vermek, girişte veya banyoda el temizleme jeli bulundurmak gibi detayları da önceden düşünüp ona göre hazırlıklarınızı yapabilirsiniz.

EVDE İKİNCİ BİR ÇOCUK VARSA

İşte asıl planlama yapılması gereken konu. ‘Sabahları çocuğunuzu okula kim bırakacak, okuldan kim alacak, parka kim götürebilir, hafta sonu balesine kim bırakabilir’ gibi konuları mutlaka önceden planlayın ve aile / arkadaşlar arasında iş bölümü yapın. Çocuğunuzun iyi anlaştığı arkadaşlarının annelerinden yardım istemek için en uygun zaman, sakın çekinmeyin! Kendi kızını baleye götürürken sizin kızınızı da evden alabilir veya başınız çok sıkışıkken iki saatlik bir oyun randevusu organize edebilirler.

PROFESYONEL DESTEK

Yeni annenin yardıma ihtiyacı olduğu konusunda artık hem fikiriz. Bu yardım her zaman tanıdıklardan gelmeyebilir. Bazı durumlarda, biz her ne kadar yabancılardan yardım almaya dirensek de özellikle konu bebek bakımı olunca profesyonellere başvurmak gibisi yok. Emzirme danışmanlığından bebek bakımına, hemşirelik hizmetinden, doulalığa kadar bir çok konuda profesyonel kişilerden destek alabilirsiniz. Hastanelerin mobil hizmetleri, bebek ve doğum akademileri, hatta sigorta şirketlerinin bile bebek hemşireleri mevcut. Bütçenize göre önceden yardım isteyebileceğiniz noktalarda birkaç isim alıp bir köşeye not etmenin zararı değil faydası var. Bu tarz profesyonel insanlar, sütünüzün bittiğini zannettiğiniz anlarda, bebeğinizin uykusu veya rutini için hayat kurtarıcı olacaktır. ‘Hangi durumlarda kimlerden destek alınabilir?’ konusunda yakınlarınızın tavsiye ettiği kişileri önceden arayıp konuşabilir, doğum yapacağınız hastanenin bu tarz hizmetlerini sorgulayabilir veya internetten araştırma yapıp önceden dersinize çalışabilirsiniz.

Profesyonel destek sadece bebek bakımında değil; annenin kendini depresif hissettiği zamanlar için de geçerli. Konu ne olursa olsun, önceden isimleri araştırın, bir kenara not edin ve yeri geldiğinde aramaktan çekinmeyin.